Đã có biết bao người chết vùi trong đá nhưng người ta vẫn bám lấy cái nghề nguy hiểm này vì kế sinh nhai

 

Trong vòng 3 năm trở lại đây, tại Thanh Hóa đã liên tiếp xảy các vụ tai nạn thương tâm gây chết người ở những mỏ đá, mới nhất là vụ ở huyện Yên Định hôm 22-1 (8 người chết). Hồi chuông cảnh báo về sự an toàn cho người lao động tại các mỏ đá tiếp tục được gióng lên.

 

Sợ hiểm nguy thì đói

 

Đã 3 ngày trôi qua sau vụ sập mỏ đá Hang Cá (xã Yên Lâm, huyện Yên Định), người dân địa phương vẫn chưa hết bàng hoàng, đau xót. Thế nhưng, tại nhiều mỏ đá quanh nơi xảy ra tai nạn, mọi thứ vẫn diễn ra bình thường. Tiếng mìn nổ rung chuyển núi đồi, tiếng ầm ầm của máy múc, máy khoan, nghiền đá và từng đoàn xe ra vào “ăn đá” ồn ã suốt ngày đêm. Nhiều phu đá vẫn vắt vẻo trên vách núi và đánh đu từ mỏm đá này sang mỏm đá khác để khoan, nhồi thuốc nổ.

 

 

Khai thác đá theo kiểu hàm ếch luôn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn rất cao

Là một trong những người may mắn sống sót trong vụ sập mỏ hôm 22-1, Ngân Văn Mắm (SN 1984; ngụ xã Trí Nang, huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa) vẫn chưa hết bàng hoàng. Khi được hỏi về việc có tiếp tục theo nghề nữa hay không, anh Mắm trầm ngâm một lúc rồi nói: “Em về nhà nghỉ ít bữa rồi mới tính, chắc là vẫn theo nghề thôi anh ạ vì giờ không làm nghề này cũng chẳng có việc gì để làm”.

 

Huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa là vùng đất có truyền thống về nghề khai thác đá. Đá ở đây rất đẹp và có tiếng cả nước. Hiện mỗi ngày có hàng ngàn người vào các mỏ đá ở đây để mưu sinh, rất nhiều người nhận thấy được sự nguy hiểm của nghề nhưng cũng đành đánh cược mạng sống của mình vì miếng cơm manh áo.

 

Nam, người có đến gần 10 năm khai thác đá ở huyện Đông Sơn, cho biết hoàn cảnh gia đình anh hết sức khó khăn, cả nhà 6 miệng ăn chỉ trông vào 2 sào ruộng. Ba đứa con đang tuổi ăn, tuổi học mà thu nhập của anh cũng chẳng đủ lo. “Sau những ngày đồng áng, tôi hay đi làm thuê cho các xưởng đá. Đời phu đi khoan đá, nổ mìn sợ nhất vẫn là cảnh cheo leo trên núi cao cả 100 m mà “bảo hiểm” chỉ là sợi dây thừng quấn ngang bụng. Tay chân trầy xước, bầm dập, máu đỏ nhuốm đá, thâm tím là chuyện thường. Không may mà gặp phải đá lở, sạt núi thì chỉ có tan xác. Mỗi ngày leo núi, khoan đá rồi kích mìn cho nổ, tôi kiếm được từ 180.000-200.000 đồng. Biết nguy hiểm có thể đến bất cứ lúc nào nhưng nhà nghèo nên phải cố mà làm, dừng tiếng khoan thì cả nhà lại đói”.

 

Bỏ ngỏ an toàn lao động

 

Theo ghi nhận của phóng viên, tại một số mỏ khai thác đá trên địa bàn huyện Yên Định, huyện Đông Sơn và TP Thanh Hóa, rất nhiều mỏ đá không tuân thủ các quy định về an toàn lao động, vi phạm về quy trình khai thác, bảo hộ cho người lao động. Tại một mỏ đá ở khu vực núi Vức, xã Đông Vinh, TP Thanh Hóa, chúng tôi chứng kiến một thanh niên đang cheo leo trên vách núi, cắm mũi khoan xuống đá giữa bụi bay mù mịt. Anh không hề đeo găng tay, khẩu trang, đi giày và mũ bảo hộ lao động. Khi được hỏi, người lao động này cho biết chưa bao giờ dùng nên thành quen dù vẫn biết như thế là nguy hiểm. “Bình thường, chủ mỏ chẳng bao giờ nhắc chúng tôi về việc này, chỉ khi có đoàn thanh tra về thì họ mới bắt mang đồ bảo hộ” - phu đá này nói. Anh Trương Văn Long, thoát chết trong vụ sập mỏ đá Hang Cá, cho biết anh đã làm cho doanh nghiệp Tuấn Hùng được hơn 1 năm nhưng chưa có hợp đồng lao động hay bảo hiểm gì cả!

 

 

Hầu hết những người làm trong các mỏ đá đều là công nhân thời vụ, ngắn hạn nên đại đa số không được đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp nên khi tai nạn xảy ra, họ chịu nhiều thiệt thòi. Một chủ khai thác đá thừa nhận công tác bảo hộ gặp nhiều khó khăn vì đa số người làm trong mỏ thường theo thời vụ; muốn ký hợp đồng, đóng bảo hiểm cho họ cũng khó. Họ thích thì làm, không thích thì nghỉ.

 

Khai thác đá phải được thực hiện cắt tầng (từ ngọn xuống chân) mới bảo đảm an toàn nhưng trong hàng trăm mỏ đá ở Thanh Hóa, chỉ một vài doanh nghiệp làm theo phương thức này, còn lại đều làm ngược.