Khẩu trang làm bằng vải thông thường không có tác dụng lọc hơi khí độc (khói, hơi xăng, dầu, than...).
“Khẩu trang là vật dụng bảo vệ cá nhân nên có yêu cầu nghiêm ngặt đối với người sử dụng. Do vậy khẩu trang có tiêu chuẩn để quản lý và đánh giá chất lượng hẳn hòi” - bà Mai Thị Thu Thảo, Phó Trưởng phòng An toàn lao động thuộc Phân viện Nghiên cứu khoa học kỹ thuật bảo hộ lao động tại TP.HCM, nói.
Với tay là có
Điểm bán khẩu trang chất đống trên lề đường Trường Chinh (Tân Phú, TP.HCM) rất thuận tiện cho người đi đường. Chỉ cần dừng xe, lựa chọn vài phút là có chiếc khẩu trang ưng ý với giá độ 3.000-5.000 đồng. Khẩu trang được may bằng đủ loại vải, có hai lớp. Không ít khẩu trang được vẽ thêm hoa văn cho đẹp mắt. Nghe hỏi khẩu trang sản xuất từ đâu, có ngăn hết bụi, hết khói, người bán đáp gọn: “Sản xuất từ hộ gia đình. Ngăn chặn khói bụi tốt, giá lại rẻ”.
Nhiều loại khẩu trang đựng trong bịch nylon được treo bán tại các tiệm tạp hóa, xe thuốc lá... dọc đường với giá 5.000-8.000 đồng. Các loại khẩu trang này cũng được may bằng vải, sản xuất từ các hộ gia đình.
Khẩu trang đủ loại còn được rao bán đầy trên mạng. Chẳng hạn, khẩu trang thảo dược (69.000 đồng/cái) ngoài chống khỏi bụi còn khử mùi hôi miệng, khẩu trang than hoạt tính (33.000 đồng/cái), khẩu trang y tế (100.000 đồng/cái) có tác dụng phòng dịch và các bệnh lây qua đường hô hấp... Trên mạng còn rao bán khẩu trang thông minh được thiết kế nằm ẩn trong khoang mũi, vừa chống bụi bặm khói xe, vừa cho phép người sử dụng nói chuyện và ăn uống thoải mái với giá 45.000 đồng/cái. Liên hệ qua điện thoại, người bán cho biết khẩu trang thông minh sản xuất ở Hàn Quốc, được… Hoa Kỳ chứng nhận đạt chất lượng. Tuy nhiên, chưa được kiểm định ở Việt Nam.
Mang khẩu trang nhằm che bụi, chặn khói nhưng thực tế nhiều loại khẩu trang chẳng ngăn được khói, bụi. Ảnh: TRẦN NGỌC
Tái viêm mũi do khẩu trang
Ông Huỳnh Tấn Tiến, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ sức khỏe lao động và môi trường TP.HCM, cho biết khẩu trang có ba tác dụng: Ngăn bụi, ngăn hóa chất (kể cả khói xe) và ngăn vi sinh vật. “Khẩu trang ngăn bụi càng dày, kích thước màng lọc càng nhỏ thì càng hiệu quả. Khẩu trang ngăn hóa chất phải có lớp than hoạt tính để hút chất độc. Khẩu trang ngăn vi sinh vật phải được sản xuất bằng những nguyên liệu và công nghệ đặc biệt” - ông Tiến nói rõ.
Theo ông Tiến, mang khẩu trang phải kín cả mũi và miệng. Nếu không thì bụi, hóa chất, vi sinh vật không đi qua bộ phận lọc mà len theo kẽ hở vào thẳng mũi và miệng, chạy sâu vào phổi. “Đối với loại khẩu trang đeo sát mũi thì bụi, hóa chất và vi sinh vật vẫn có khả năng thâm nhập vào cơ thể qua đường miệng, cho dù mức độ thấp hơn” - ông Tiến lưu ý.
Bà Mai Thị Thu Thảo nhận định khẩu trang sản xuất bằng vải thông thường được bày bán dọc đường chắc chắn không được kiểm định. Khẩu trang dạng này không có lớp lọc, chẳng thể ngăn chặn bụi có kích thước dưới 10 micromet nên dễ dàng đi thẳng vào phế nang phổi, gây hại hô hấp. “Chưa hết, vật liệu vải, mực in hoa văn trên vải cũng đáng quan tâm. Khẩu trang làm từ vải dễ mục, vải cotton sẽ tạo nhiều bụi vải, dễ đi sâu vào phổi khi hít thở. Mực in hoa văn chứa nhiều hóa chất, có hại nếu hít thường xuyên. Vì vậy, sử dụng khẩu trang không thích hợp dễ có nguy cơ mang bệnh do chính khẩu trang gây ra” - bà Thảo khuyến cáo.
Bà Thảo còn cho biết khẩu trang làm bằng vải thông thường không có tác dụng lọc hơi khí độc (khói, hơi xăng, dầu, than...) khiến người sử dụng dễ viêm nhiễm đường hô hấp trên (mũi, họng) hoặc ảnh hưởng đến phổi. “Khẩu trang vải thông thường chỉ có tác dụng che nắng, cản bụi có kích thước lớn, ngăn được mùi khói xe. Vì vậy, chỉ nên mua khẩu trang đã qua kiểm định, có hướng dẫn sử dụng và cách bảo quản rõ ràng. Sử dụng khẩu trang trôi nổi chẳng những không tác dụng mà còn dễ mắc các bệnh đường hô hấp” - bà Thảo lưu ý.
Nhiều người có thói quen mua khẩu trang dọc đường rồi sử dụng ngay hoặc treo, móc khẩu trang trên xe, bỏ trong túi áo quần… khiến khẩu trang nhiễm thêm vi sinh vật gây hại do bụi, ẩm, mốc, mùi hôi... Không loại trừ trường hợp bị tái viêm mũi do sử dụng khẩu trang đã nhiễm vi khuẩn trước đó. Do vậy, đối với khẩu trang làm bằng vải thông thường phải giặt sạch sau khi mua. Khi đã sử dụng thì nên giặt mỗi ngày.
Bà MAI THỊ THU THẢO, Phó Trưởng phòng An toàn lao động thuộc Phân viện Nghiên cứu khoa học kỹ thuật
bảo hộ lao động
tại TP.HCM
Chất lượng khẩu trang được quy định ở TCVN 1596-74, TCVN 3740-82 đến TCVN 3743-82, TCVN 3712:2003 đến TCVN 3714:2003. Quy định đánh giá chất lượng khẩu trang gồm kích thước, vật liệu, sợi đeo, vật liệu lọc, than hoạt tính…
