BỘ LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI

BÌNH CHỊU ÁP LỰC - QUY TRÌNH KiÓmĐỊNH

KỸ THUẬT AN TOÀN

QTKĐ 09 : 2008/BLĐTBXH

HÀ NỘI - 2008

Lời nói đầu

Quy trình kiểm định kỹ thuật an toàn bình chịu áp lực do Cục An toàn lao động biên soạn, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành theo Quyết Định số 67/2008/BLĐTBXH ngày 29 tháng 12 năm 2008.

QUY TRÌNH KIỂM ĐỊNH KỸ THUẬT AN TOÀN BÌNH CHỊU ÁP LỰC

          1. Phạm vi áp dụng

    Quy trình này quy định về trình tự, thủ tục kiểm định kỹ thuật an toàn lần đầu, định kỳ và bất thường các bình chịu áp lực thuộc Danh mục các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

Căn cứ vào quy trình này, cơ quan kiểm định áp dụng trực tiếp hoặc xây dựng quy trình cụ thể, chi tiết cho từng dạng, loại bình chịu áp lực nhưng không được trái với quy định của quy trình này.

2. Tiêu chuẩn bắt buộc áp dụng

          Bao gồm những tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn sau:

     + TCVN 6153:1996: Bình chịu áp lực - Yêu cầu kỹ thuật an toàn về thiết kế, kết cấu, chế tạo.

     + TCVN 6154:1996: Bình chịu áp lực - Yêu cầu kỹ thuật an toàn về thiết kế, kết cấu, chế tạo, phương pháp thử.

     + TCVN 6155:1996: Bình chịu áp lực - Yêu cầu kỹ thuật an toàn về lắp đặt, sử dụng, sửa chữa.

     + TCVN 6156:1966: Bình chịu áp lực - Yêu cầu kỹ thuật an toàn về lắp đặt, sử dụng, sửa chữa, phương pháp thử.

     + TCVN 6008:1995: Thiết bị áp lực - Mối hàn yêu cầu kỹ thuật và phương pháp kiểm tra.

     + TCVN 7472-2005: Thiết bị áp lực - Hàn liên kết.

          3. Các bước kiểm định

          Tiến hành xem xét, kiểm tra kỹ thuật an toàn theo các bước sau :

-         Chuẩn bị kiểm định: Mục 3.1

-         Kiểm tra hồ sơ: Mục 3.2

-         Kiểm tra bên ngoài: Mục 3.3

-         Kiểm tra bên trong: Mục 3.4

-         Kiểm tra  khả năng chịu áp lực: Mục 3.5

-         Kiểm tra độ kín chỉ áp dụng đối với các bình làm việc với các môi chất độc hại, dễ cháy nổ: Mục 3.6

-   Kiểm tra vận hành: Mục 3.7       

Lưu ý: Các bước kiểm tra tiếp theo chỉ được tiến hành khi kết quả kiểm tra ở bước trước đó đã đạt yêu cầu.

        Trước khi thực hiện việc khám xét: Các biện pháp an toàn phải được thực hiện, bình áp lực phải được vệ sinh; các cửa kiểm tra, cửa người chui (nếu có) phải được tháo rời, khi nghi ngờ tình trạng kỹ thuật các bộ phận chịu áp lực của bình cần tháo gỡ một phần hoặc toàn bộ lớp cách nhiệt đảm bảo cho việc khám xét trong ngoài; cơ sở phải cử người chứng kiến khám nghiệm

          3.1. Chuẩn bị kiểm định

          3.1.1. Thông báo cho cơ sở về kế hoạch và các yêu cầu trước khi  đưa bình vào kiểm định.

          3.1.2. Xác định và thống nhất biện pháp an toàn với cơ sở trước khi thực hiện kiểm định.Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, phương tiện, thiết bị kiểm tra cho quá trình kiểm định.

          3.2. Kiểm tra hồ sơ

          3.2.1. Căn cứ vào chế độ kiểm định để kiểm tra, xem xét về hồ sơ của bình.

          3.2.1.1 Khi kiểm định lần đầu phải xem xét các hồ sơ sau:

a, Lý lịch của bình (gồm: các chỉ tiêu về kim loại chế tạo, kim loại hàn; tính toán sức bền các phần tử chịu áp lực; bản vẽ cấu tạo ghi đủ các kích thước chính; hướng dẫn vận hành bảo dưỡng sửa chữa…).

b, Hồ sơ xuất xưởng của bình (gồm:các chứng chỉ về kim loại chế tạo, kim loại hàn; kết quả kiểm tra chất lượng mối hàn; biên bản nghiệm thử xuất xưởng…).

          c, Các biên bản kiểm định thiết bị đo lường; biên bản kiểm tra tiếp địa, chống sét, thiết bị bảo vệ (nếu có).       

          d, Hồ sơ lắp đặt: chỉ áp dụng với bình cố định

          3.2.1.2 Khi kiểm định định kỳ phải xem xét các hồ sơ sau:

          a, Lý lịch, biên bản kiểm định và phiếu kết quả kiểm định lần trước.b, Hồ sơ về quản lý sử dụng, vận hành, bảo dưỡng; biên bản thanh tra, kiểm tra (nếu có).

          3.2.1.3 Khi kiểm định bất thường phải xem xét các hồ sơ sau:

          a, Trường hợp sửa chữa: hồ sơ thiết kế sửa chữa, biên bản nghiệm thu sau sửa chữa có hàn và thay thế các bộ phận chịu áp lực.

          b, Trường hợp thay đổi vị trí lắp đặt: cần xem xét bổ sung hồ sơ lắp đặt.

          c, Trường hợp sau khi thiết bị không làm việc từ 12 tháng trở lên xem xét hồ sơ như kiểm định định kỳ.

Lưu ý: Đối với những bình áp lực rõ xuất xứ nhưng hồ sơ kỹ thuật không đầy đủ thì phải tiến hành lập bổ sung.

          3.3. Kiểm tra bên ngoài,bên trong

          Kiểm tra bên ngoài,bên trong theo trình tự các bước sau:

          3.3.1. Khi khám xét bên ngoài và bên trong bình áp lực, cần chú ý phát hiện những thiếu sót sau:

          - Các vết nứt, rạn, vết móp, chỗ phồng phía trong và phía ngoài thành bình áp lực; dấu vết rò rỉ hơi tại các mối hàn, mối tán đinh, mối núc ống.

          - Tình trạng cáu cặn, han gỉ, ăn mòn thành kim loại các bộ phận.

          - Tình trạng kỹ thuật của phụ kiện, dụng cụ đo kiểm và an toàn.

          - Tình trạng kỹ thuật của lớp cách nhiệt.

          - Kiểm tra độ bắt chặt của các chi tiết ghép nối.

          - Đối với những vị trí không thể tiến hành khám xét bên trong khi kiểm định thì việc kiểm tra tình trạng kỹ thuậtphải được thực hiện theo tài liệu kỹ thuật của nhà chế tạo.Trong tài liệu phải ghi rõ: khối lượng cần kiểm tra, phương pháp và trình tự kiểm tra.

          3.3.2. Kiểm tra vị trí lắp đặt thiết bị: hệ thống chiếu sáng; sàn, cầu thang, giá treo...; hệ thống tiếp địa, chống sét (nếu có).

          3.3.3. Kiểm tra số lượng và tình trạng làm việc của các thiết bị phụ trợ.

          3.3.4. Đối với bình làm việc có môi chất độc hại, dễ cháy nổ phải thực hiện biện pháp khử khí trước khi tiến hành công việc kiểm tra, người trực tiếp kiểm tra phải nắm vững quy trình xử lý sự cố thường gặp.

          3.3.5.          Trường hợp bình có ống chùm,nếu thấy nghi ngờ về tình trạng kỹ thuật trong khu vực ống chùm thi phải yêu cầu tháo từng phần hoặc toàn bộ ống chùm ra.

          Lưu ý: Khi không có khả năng tiến hành khám xét bên trong do đặc điểm kết cấu của bình, cho phép thay thế việc khám xét bên trong bằng thử thủy lực với áp suất thử quy định và khám xét những bộ phận có thể khám xét được.

          3.5 Kiểm tra khả năng chịu áp lực (Thử thuỷ lực)

          Thử thủy lực nhằm mục đích kiểm tra độ bền và độ kín của bình.

          3.5.1. Nếu bình có kết cấu nhiều phần làm việc ở cấp áp suất khác nhau có thể tách và thử thuỷ lực cho từng phần,

          3.5.2. Phải có biện pháp khống chế sự tác động của quá trình thử thủy lực đến các thiết bị bảo vệ tự động,đokiểm và đảm bảo các thiết bị này không bị phá hỏng trong quá trình thử. Trong trư­­­ờng hợp không thực hiện đư­­ợc thì cô lập hoặc được tháo ra thử riêng.

          3.5.3. Môi chất và nhiệt độ môi chất thử, áp suất thử, thời gian duy trì áp suất theo quy định tại mục 3.11 của TCVN 6156:1996 nếu nhà chế tạo có quy định áp suất thử cao hơn thì theo quy định của nhà chế tạo.

          3.5.4. Trường hợp không có điều kiện thử thủy lực do ứng suất trên bệ móng, trên sàn gác hoặc khó xả nước; do có lớp lót bên trong ngăn cản việc cho nước vào, cho phép thay thế bằng thử áp lực khí (không khí hay khí trơ) và tiến hành kiểm tra độ kín bằng dung dịch xà phòng hoặc bằng các biện pháp khác,trong quá trình thử phải áp dụng các biện pháp an toàn quy định tại 3.16 TCVN 6156:1996

          3.5.5. Nạp môi chất thử và tiến hành tăng áp suất từ từ để tránh hiện tượng dãn nở đột ngột làm hỏng thiết bị duy trì áp suất thử trong thời gian 5 phút và nghiêm cấm việc gõ búa.Theo dõi, phát hiện các hiện tượng: biến dạng,nứt... trong quá trình thử thủy lực.

          3.5.6. Giảm áp suất từ từ về áp suất làm việc định mức, giữ nguyên áp suất này trong suốt quá trình khám xét.Sử dụng búa kiểm tra gõ vào các vị trí có nghi ngờ sau đó giảm áp suất về (0); khắc phục các tồn tại (nếu có) vàkiểm tra lại kết quả đã khắc phục được.

          3.5.7. Đánh giá kết quả thử: Tối thiểu đạt kết quả theo quy định tại mục 3.4.5 TCVN 6154:1996.

          3.5.8. Trong trường hợp bình được miễn thử thuỷ lực theo quy định của TCVN về kỹ thuật an toàn hiện hành thì phải ghi rõ lý do trong biên bản kiểm định và đính kèm các biên bản nghiệm thu thủy lực xuất xưởng của cơ sở chế tạo,biên bản nghiệm thu lắp đặt (nếu có).

          3.6 Kiểm tra độ kín (Thử kín):Chỉ áp dụng khi công nghệ đòi hỏi hoặc các bình làm việc với các môi chất độc hại, dễ cháy nổ.

          3.6.1. Sử dụng môi chất thử là khí trơ hoặc khí nén để nạp đến áp suất làm việc cho phép.

          3.6.2. Phát hiện các rò rỉ; đề xuất các biện pháp để cơ sở khắc phục, xử lý và kiểm tra lại.

          3.6.3. Đánh giá kết quả thử: Bình được coi là đạt yêu cầu ở bước thử này khi không phát hiện rò rỉ khí.

          3.7  Kiểm tra vận hành (Thử vận hành).

          3.7.1. Kiểm tra đầy đủ các điều kiện để bình có thể vận hành bình thường.

          3.7.2. Căn cứ vào quy trình, phối hợp với cơ sở đưa bình vào làm

 việc, xem xét tình trạng làm việc của bình và các phụ kiện kèm theo; sự làm việc của các thiết bị đo lường, bảo vệ.

          3.7.3.  Khi bình làm việc ổn định, tiến hành nâng áp suất để kiểm tra và hiệu chỉnh áp suất làm việc của van an toàn (Trừ bình chứa môi chất độc hại, dễ cháy nổ) thực hiện niêm chì van an toàn.

          Van an toàn có thể hiệu chỉnh và niêm chì không cùng quá trình thử vận hành.

                    Giá trị hiệu chỉnh van an toàn :

          + 0,05 MPa - khi áp suất làm việc cho phép đến 0,3 MPa;

          + 15% p - khi áp suất làm việc cho phép trên 0,3 MPa đến 6 MPa;

          + 10% p - khi áp suất làm việc cho phép trên 6 MPa.

          4. Xử lý kết quả kiểm định

          4.1. Lập biên bản kiểm định.

          4.1.1. Lập biên bản kiểm định theo mẫu quy định (ban hành kèm theo quy trình này).Khi miễn thử thuỷ lực kèm theo biên bản nêu tại mục 3.5.8 của quy trình này, ghi đầy đủ các nội dung của biên bản. Ghi rõ tiêu chuẩn đã áp dụng trong quá trình kiểm định.

          4.1.2. Ghi tóm tắt kết quả kiểm định vào lý lịch của bình (ghi rõ họ tên kiểm định viên, ngày tháng năm kiểmđịnh).

          4.2. Thông qua biên bản kiểm định

          Thành phần tham gia thông qua biên bản kiểm định bắt buộc tối thiểu phải có các thành viên sau:

+ Chủ cơ sở hoặc người được chủ cơ sở ủy quyền.

+ Người được giao tham gia và chứng kiến kiểm định.

          Khi biên bản được thông qua,kiểm định viên,người tham gia chứng kiến kiểm định, chủ cơ sở cùng ký; chủ cơ sở đóng dấu vào biên bản.

          4.3. Khi bình đạt được các yêu cầu quy định tại Mục 3 lãnh đạo cơ quan kiểm định cấp phiếu kết quả kiểm địnhsau khi biên bản kiểm định được công bố tại cơ sở trong thời hạn 5 ngày.

          4.4. Khi bình không đạt các yêu cầu quy định tại Mục 3 thì thực hiện các bước 4.1 và 4.2 và chỉ cấp cho cơ sở biên bản kiểm định, có nêu rõ lý do bình không đạt yêu cầu kiểm định.

          5. Chu kỳ kiểm định

          5.1. Khám xét bên ngoài và bên trong: ba năm một lần.

          5.2. Khám xét bên ngoài,bên trong và thử thủy lực: sáu năm một lần.

          5.3. Kiểm tra vận hành bình : một năm một lần.

          5.4. Các xitéc và thùng chứa môi chất ăn mòn kim loại (clo, sulfua, hidro…) thời hạn khám nghiệm định kỳ không ít hơn hai năm một lần.

          5.5.Các xitéc và thùng chứa propan-butan và chứa các môi chất thông dụng   thời hạn khám nghiệm định kỳ không ít hơn bốn năm một lần.

          5.6. Trường hợp nhà chế tạo quy định thời hạn khám nghiệm ngắn hơn thì theo quy định của nhà chế tạo.

          5.7. Khi rút ngắn chu kỳ kiểm định, kiểm định viên phải nêu rõ lý do trong biên bản kiểm định.

          5.8. Những trường hợp phải được khám nghiệm bất thường:

          a, Khi sử dụng lại các bình đã ngừng sử dụng từ 12 tháng trở lên.

          b, Khi bình được cải tạo hoặc chuyển đến lắp đặt ở vị trí mới.

          c, Khi nắn lại các chỗ phồng, móp, hoặc sửa chữa có sử dụng phương pháp hàn tại các bộ phận chủ yếu của bình.

          d, Khi nghi ngờ về tình trạng kỹ thuật của bình.

          Các nguyên nhân dẫn đến khám nghiệm bất thường phải ghi rõ vào lí lịch của bình

                                                        .............., Ngày         tháng         năm

BIÊN BẢN KIỂM ĐỊNH KỸ THUẬT AN TOÀN

BÌNH CHỊU ÁP LỰC

Số..............

Chúng tôi:  (ghi họ và tên, chức danh và số thẻ kiểm định viên nếu có)

Thuộc:

Đã tiến hành kiểm định:                                                         Số thứ tự:

Của: (ghi rõ tên cơ sở)

Địa chỉ:   (trụ sở chính của cơ sở)

Địa chỉ lắp đặt bình:

Tiêu chuẩn áp dụng:

Có sự chứng kiến của:

I- THÔNG SỐ CƠ BẢN CỦA BÌNH

Loại, mã hiệu:                         Áp suất thiết kế:          Mpa

Số chế tạo:                              Áp suất làm việc:         Mpa

Năm chế tạo:                                                   Dung tích:                   Lít

Nơi chế tạo:                                                      Môi chất làm việc:

Công dụng của bình:                                      Nhiệt độ làm việc:       ⁰C 

Đăng ký tại cơ quan:

Ngày chuyển hồ sơ đăng ký:

Ngày kiểm định gần nhất :                Do cơ quan:

II. CHẾ ĐỘ KIỂM ĐỊNH

(Lần đầu, định kỳ, bất thường)

III. NỘI DUNG KIỂM ĐỊNH

1. Hồ sơ

+ Nhận xét:

2. Kiểm tra

2.1.Các thiết bị liên quan :

+ Vị trí lắp đặt:                                          + Sàn, cầu thang:

+ Chống sét, nối trung tính bảo vệ:                  + Chiếu sáng vận hành:

         Đánh giá kết quả:

                Đạt ž        Không đạt  ž

2.2.Bình chịu áp lực :

+ Các bộ phận chịu áp lực (tình trạng bề mặt kim loại và mối hàn):

+ Các thiết bị phụ, bộ phận phụ trợ:

+ Các thiết bị đo lường, bảo vệ, an toàn và tự động:

         Đánh giá kết quả:

                Đạt ž        Không đạt  ž

3. Thử nghiệm

Van an toàn kiểm tra được hiệu chỉnh và niêm chì ở áp suất:

Nhận xét :

         Đánh giá kết quả:

                Đạt ž        Không đạt  ž

IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Bình được kiểm định có kết quả:   Đạt  £     Không đạt   £

2. Áp suất làm việc định mức cho phép:            MPa

3. Nhiệt độ làm việc định mức cho phép:             ⁰C

4. Áp suất làm việc của van an toàn:                   MPa

5. Các kiến nghị:

Thời hạn thực hiện kiến nghị:

V. CHU KỲ KIỂM ĐỊNH

Kiểm định định kỳ: Tháng       năm

Lý do rút ngắn thời hạn kiểm định (nếu có):

Biên bản đã được thông qua  ngày      tháng       năm

Tại:  

Biên bản được lập thành…. bản, mỗi bên giữ… bản.

            Chúng tôi, những kiểm định viên thực hiện kiểm định bình áp lực này hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính chính xác đối với kết quả kiểm định ghi trong biên bản./.

ĐƠN VỊ SỬ DỤNG        NGƯỜI CHỨNG KIẾN     KIỂM ĐỊNH VIÊN

(ký tên và đóng dấu)       (ký, ghi rõ họ, tên)           (ký, ghi rõ họ, tên)