Sau 5 thập kỷ bảo hộ lợi ích các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ, OPEC đã đưa ra một lựa chọn đầy bất ngờ khi thông báo về thành viên mới nhất gia nhập tổ chức này: một quốc gia có tổng lượng tiêu thụ cao gấp hai lần lượng dầu mỏ quốc gia này sản xuất được.

 

Indonesia sẽ quay trở lại gia nhập như thành viên thứ 13 của Tổ chức các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ vào tháng 12 tới, sau gần 7 năm ngừng tham gia. Quốc gia này được cho là sẽ kết nối OPEC với khu vực châu Á, nơi có nhu cầu tăng cực nhanh. Dù cho vào năm ngoái Indonesia đã nhập khẩu 13 tỷ USD dầu mỏ, quốc gia này vẫn được coi như một sự bổ sung khác biệt trong nhóm toàn các nước xuất khẩu dầu.

 

Theo ông Seth Kleinman, người điều hành Chiến lược năng lượng tại Citigroup, Indonesia sẽ không bao giờ cắt giảm nguồn cung.

 

Tuy nhiên, vai trò như một "đường ống" kết nối giữa người sản xuất và tiêu dùng của Indonesia không hoàn toàn bù đắp được sự mâu thuẫn với sứ mệnh của OPEC. Tại sao tổ chức này lại kết nạp một thành viên sẽ nhận được nhiều lợi ích từ giá giảm?

 

Bình luận về điều này, Citigroup cho rằng đây chính là một dấu hiệu nhằm từ bỏ vai trò của OPEC trong việc bảo hộ giá. Phải nói thêm rằng OPEC chưa từng thông báo bất cứ đo lường thị trường cụ thể nào kể từ năm 2008.

 

Quyết định bất thường

 

Indonesia coi việc quay lại gia nhập là một hành động đôi bên cùng có lợi. Như một quốc gia đồng thời là nhà sản xuất và người tiêu dùng, nó có thể đem lại cho OPEC một cây cầu nối hai đầu của thị trường dầu mỏ, bộ trưởng năng lượng- ông Sudirman Said đã phát biểu như vậy vào hồi tháng 6.

 

Indonesia tin tưởng bước đi này sẽ không những đảm bảo quyền truy cập vào nguồn cung dầu thô thế giới (Indonesia đã thảo luận mua dầu thô từ Iran một khi các biện pháp trừng phạt quốc tế được rỡ bỏ) mà còn thu hút thêm được các nhà đầu tư giúp hồi sinh lại ngành công nghiệp năng lượng trong nước (như dự án xây dựng nhà máy lọc dầu hợp tác cùng Ả Rập Saudi).

 

Indonesia dự định sản xuất 850.000 thùng/ngày trong năm nay, theo như báo cáo được Cơ quan Năng lượng Quốc tế công bố hôm 13/11. Năm ngoái, nước này tiêu thụ lượng dầu gần gấp đôi con số này. Trong OPEC, chỉ có Libya, Ecuador và Qatar có sản lượng thấp hơn.

 

Tháng 10/2014, Indonesia đã từ bỏ mục tiêu bảo toàn sản lượng 1 triệu thùng/ngày. Kể từ giữa những năm 1990 đến nay, sản lượng dầu thô của Indonesia đã giảm hơn 50% vì dòng vốn đầu tư chuyển sang các lĩnh vực mới sau khi thủ tục cấp phép đầu tư được đơn giản hóa.

 

Việc kết nạp thêm hay giảm bớt số lượng thành viên không phải là điều OPEC chưa từng làm. Năm 2007, Ecuador quay trở lại OPEC sau khi rời bỏ vào năm 1992. Năm 1995, Gabon ra đi và chưa thông báo bất cứ kế hoạch nào về việc quay trở lại.

 

Lợi ích dầu tiên mà Indonesia mang lại cho OPEC là giúp nhóm có thể nâng mức mục tiêu sản lượng lên 31 triệu thùng/ngày, so với mức 30 triệu thùng đã được duy trì trong suốt 4 năm qua. Tuy nhiên, theo giới phân tích, sản lượng thực tế của nhóm sẽ không mấy thay đổi. OPEC chỉ coi trọng giới hạn thực tế này trong 4 tháng đầu tiên công bố. Theo IEA, chỉ trong tháng 10, 12 quốc gia thành viên hiện tại đã khai thác 31,8 triệu thùng/ngày.

 

Trong khi đó, có thể coi Indonesia là một giải pháp cho mối bất đồng về việc bổ nhiệm Tổng thư ký mới đã tồn tại nhiều năm qua. OPEC đã kéo dài nhiệm kỳ của ông Abdalla El-Badri (đến từ Lybia) thêm 3 năm (nhiệm kỳ của ông này đáng nhẽ đã kết thúc vào năm 2012) vì các nước khác phản đối những ứng viên đến từ Saudi Arabia, Iran và Iraq.

 

Kể từ năm 1961 đến trước khi rời khỏi OPEC, người Indonesia đã có 4 lần làm Tổng Thư ký OPEC. Đây sẽ là một lựa chọn trung lập bên cạnh những lựa chọn đều đến từ Trung Đông.